Με τον όρο διπολική διαταραχή περιγράφουμε μία κατάσταση, σε ενήλικες και παιδιά, κατά την οποία τα επεισόδια μανίας διαδέχονται τα αντίστοιχα της κατάθλιψης. Επομένως η διάθεση του ατόμου αλλάζει ξαφνικά και χωρίς ιδιαίτερο λόγο, με αποτέλεσμα να βιώνει περιόδους πολύ έντονης συναισθηματικής έξαρσης με μεταβολές στις συνήθειες του πόνου και στα επίπεδα ενέργειας, καθώς και ασυνήθιστες συμπεριφορές.
Ένα κοινό πλέον φαινόμενο για πολλά παιδιά
Σύμφωνα με έρευνες τα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης και σε παιδιά έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα παρατηρούνται και σε παιδιά κάτω των πέντε ετών! Για να αναγνωρίσει ένας γονέας τα πρώτα συμπτώματα, θα πρέπει να εστιάσει στα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα του ανήλικου.
Σε ένα επεισόδιο μανίας το άτομο μπορεί να νιώθει πολύ «ανεβασμένο» και χαρούμενο. Να έχει πολλή ενέργεια και να είναι πολύ δραστήριο, κάνοντας πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Να νιώθει στην «τσίτα» με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να κοιμηθεί. Συνηθίζεται, επίσης, να μιλάει γρήγορα και για πολλά θέματα ταυτόχρονα. Να είναι νευρικό και ευερέθιστο. Να νιώθει ότι οι σκέψεις του «τρέχουν» και να συμπεριφέρεται ριψοκίνδυνα.
Τα παιδιά με μανιοκατάθλιψη βιώνουν συχνά μανιακά επεισόδια, με ακραίες εξάρσεις και υψηλά επίπεδα ενέργειας. Μιλούν αρκετά δυνατά, κοιμούνται λίγο και δεν τρώνε το φαγητό τους ή δεν τρώνε πολύ φαγητό. Σε σοβαρές περιπτώσεις το παιδί παρουσιάζει ψύχωση και ψευδαισθήσεις. Άλλο αξιοπρόσεκτο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι οι εναλλαγές στην ενέργεια, από πολύ υψηλή (που συχνά μάς κάνει να λέμε ότι ένα παιδί είναι υπερκινητικό) σε εξόχως χαμηλή. Η έλλειψη συγκέντρωσης είναι ακόμη ένα στοιχείο. Φυσικά όλα τα παραπάνω ενδέχεται να συνδέονται και με άλλες ψυχολογικές καταστάσεις του ανήλικου κι όχι απαραίτητα με τη μανιοκατάθλιψη. Χρήζουν όμως προσοχής από τους γονείς, δασκάλους και κηδεμόνες.
Πως εκδηλώνονται τα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης στα παιδιά
Όπως και στους ενήλικες. Με εναλλαγές και έντονες αντιδράσεις. Σ’ ένα επεισόδιο κατάθλιψης το άτομο μπορεί να παρουσιάσει τα ακόλουθα: μπορεί να νιώθει πολύ λυπημένο και κακοδιάθετο, να έχει πολύ χαμηλά επίπεδα ενέργειας και να μην είναι καθόλου δραστήριο. Επίσης, μπορεί να σημειωθεί δυσκολία στον ύπνο. Επιπρόσθετα, τα άτομα με επεισόδια κατάθλιψης δύναται να νιώσουν ότι δεν αντιλαμβάνονται τίποτα και να ταλαιπωρούνται διαρκώς από ανησυχίες. Ανάλογα επεισόδια μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μίας τραυματικής εμπειρίας ενός παιδιού όπως για παράδειγμα όταν βιώνει μία μεγάλη απώλεια. Διπολικά επεισόδια προκύπτουν κι όταν το παιδί νιώθει ανησυχία, ανασφάλεια και μεγαλώνει σ’ ένα περιβάλλον αρνητικής έντασης.
Η άμεση αντίδραση και διαχείριση από τον γονέα
Ο γονέας καλείται να αντιδράσει άμεσα και να λάβει τα μέτρα του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη βοήθεια ενός ειδικού και συνήθως συνοδεύονται από φαρμακευτική αγωγή και συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης του παιδιού. Πρόκειται κυρίως για «σταθεροποιητές διάθεσης». Τέλος οι ειδικοί συστήνουν στους γονείς να ενταχθούν σε μία ομάδα στήριξης, ώστε να μοιραστούν την εμπειρία τους και να μάθουν νέες τεχνικές αντιμετώπισης μέσα από γονείς που έχουν βιώσει ανάλογες καταστάσεις και έχουν επιτύχει να το βοηθήσουν αποτελεσματικά το παιδί τους.
